13 سنت قدیمی ایران

هر کشوری آداب و سنت های خاص خودش را داره .

بر اساس فرهنگ و آداب و رسوم هرسرزمین ، سنت های اون منطقه فرق میکنه.

قراره بعضی از سنت های ایرانی را براتون بیان کنیم.

سنت هایی که از سال های گذشته و از زمان مامان بزرگهامون یا شاید هم خیلی دورتر به شکل میراث به ما رسیده و یک جورایی شده فرهنگ هر ایرونی.

یکی از سنت های باحال و قدیمی تو فرهنگ ایرانی که تقریبا همه اقوام ایرانی با این رسم آشنا هستن

1-سنت دورهمی و مهمانی

چون کشور ما از نظر فرهنگی پیشینه قدیمی داره و مردم ما از نظر اجتماعی ذاتا اهل مراوده و دور همی و بزم و گفت و شنود بوده و هستن .

از حدود پانصد سال پیش مردای ایرانی عادت داشتن به قهوه خانه برن و در اونجا قلیون بکشن و چای بخورن و صحبت کنند . طبیعتا اون دسته از مردان که جزو بزرگان طایفه بودن زیر توق خودشون مینشستن و از اونجا با بقیه گفتگو میکردن .

یواش یواش از همینجا اصطلاح پاتوق باب شد.

پاتوق یعنی محل و جای توق ، امروزه هم میبینید این واژه بین جوانها بکار میره و بهم میگن : “پاتوقتون کجاست؟”

تنها فرقش اینه که اون موقع ها تو قهوه خونه دور هم جمع میشدند ولی امروزه تو کافی شاپ پاتوق میکنن یا تو پارکها دور هم جمع میشن .

یکی دیگر از آداب و سنت ما ایرانی ها ،ادب پشت نکردن به بقیه است .

2-سنت ادب پشت نکردن به بقیه

در زمان های گذشته در مهمانی ها ، ایرانی ها عادت داشتن بصورت دایره وار مینشستن جوری که همگی هم را میدیدن و کسی پشتش به دیگری نبود .

اما با گذشت زمان و سبک جدید زندگی و معماری خانه ها، چنانچه شخصی مجبور بشه پشتش به دیگری باشه حتما جمله ” ببخشید پشتم به شماست” را میگه و در جواب بهش گفته میشه :”گل پشت و رو نداره”

این جملات در واقع نشان دهنده ادب ایرانی هاست و اینکه تا چه حد به دیگران اهمیت میدن خصوصا به بزرگترها، از همان کودکی همه بچه ها این آداب و معاشرت ها را یاد میگیرن و به آنها عمل میکنن.

از سنت های دیگه ایرونی ، آداب تعارف کردن است.

3-سنت تعارف کردن:

مردم ایران عادت دارن قبل از انجام هر عملی تعارف بزنن. به این معنی که بین دوستان یا آشنایان ، حتی بین فروشنده و مشتری یا راننده تاکسی و مسافر این گفت و شنود را متوجه میشین که میپرسند: ” چقدر شد؟” و در جواب گفته میشه:” خواهش میکنم، قابلی نداره” یا بهم میگن: “بفرمایید ” در جواب گفته میشه :” شما اول بفرمایید” .

یا اگر مهمانی به شهر بیاید تعارف میکنیم :”به خانه ما تشریف بیاورید” این جملات در واقع میهمان نوازی ما ایرونیها را نشون میده و علاوه بر تعارف ، خصلت ویژه مهمانداری و ارزش گذاشتن به مهمانها را بیان میکنه.

این جملات که بارها و بارها بین ایرانیان رد و بدل میشه اصطلاحا گفته میشه تعارف کردن . شاید در کشورهای دیگه همچی چیزی وجود نداشته باشه ولی تعارف کردن یکی از سنت ها و آداب ایرونی هاست.

یکی دیگه از سنت های قدیمی در ایران یلداست .

4-سنت شب یلدا

شب چله یا شب یلدا ؛ آخرین شب ماه آذر و طولانی ترین شب ساله.

سی ام آذر هر سال مردم ایران سعی میکنن شب را در کنار بزرگترهای خانوادشون بگذرونن و علاوه بر دور هم بودن ، به کارهایی مثل حافظ خوانی و فال گرفتن وشام خوردن وتعریف خاطرات شیرین گذشته بپردازن.

انار دون کنند و با گلپر بخورند.

از خوشمزه های دیگه که توی این شب خورده میشه هندوانه و آجیل وشیرینی و شکلاته.

کدو تنبل و لبوی پخته هم توی این شب خورده میشه.

عید نوروز رو با ما به شهرهای زیبای ایران سفر کنید

بسیاری از سنت های ایرانی ها ریشه در جشن های باستانی ما داره . یکی از این سنت های زیبا در واقع سنت های مربوط به عید نوروز هستش.

سنت های عید نوروز و سال نو:

مراسم و سنت های عید نوروز از دیرباز در بین همه ایرانی ها رسم بوده و هست.

نوروز بر اساس گردش کامل زمین به دور خورشید که یکسال طول میکشه و در واقع کره زمین نو میشه ، نامیده شده است .

5-سنت جشن عید نوروز :

ثبت جهانی یونسکو شده و بعنوان میراث فرهنگی معنوی ایرانیا در نظر گرفته شده.ابوریحان بیرونی جشن نوروز را پیشونی سال نو نام برده.

از آداب مربوط به نوروز ، پیشواز رفتن مردم برای عید نوروز با انجام

6-سنت خانه تکانی:

در واقع ایرونی ها ازیکی ، دو ماه قبل شروع میکنن به خانه تکانی عید چون باوردارن تاقبل اینکه سال نو بشه باید خونه و اسباب و وسایل همه تمیز بشه و گرد وغبار از روی وسایل پاک بشه.

البته اینکار خیلی خوبه چون باعث میشه هروسیله غیر ضروری و یا خراب دور ریخته بشه و در واقع یکجور فنگشویی بحساب میاد.

ایرونیها بجز خانه تکانی یک رسم دیگه هم واسه پیشواز نوروز دارن و اونم

7-سنت خرید عید

رسمه تا قبل از سال نو لباس یا کفش یا وسیله نو برای منزل خریداری بشه و بهر شکل حتی اگه اوضاع مالی هم زیاد خوب نباشه یک وسیله نو وارد خونه میشه ، شده یک گلدون گل.

یکی دیگه از کارایی که تاقبل سال جدید انجام میشه که البته امروزه فقط در بعضی محله ها و خانواده ها دیده میشه ، رسم

8- سنت سمنو پزی

از جوانه های گندم و پختن اونا سمنوهای خوشمزه ای درست میشه که بعضی خانواده ها هنوز این رسم را بجا میارن و سمنو میپزن.در واقع سمنو نه تنها برای خوردن مصرف میشه بلکه یکی از ارکان سفره هفت سین در نوروزه.سمنو در سفره هفت سین نشونه باروری و زایشه.

9-سنت سبزه انداختن

سبزه عید هم یکی دیگه از سنت های ایرونی ها در نوروزه .رسمه تا قبل سال نو بذرهایی چون گندم و عدس و ماش و…. را خیس کرده و آنها را به جوانه برسانن . با سبز شدن جوانه ها آنها را بعنوان سبزه سر سفره هفت سین میگذارن . سبزه نیز یکی از ارکان مهم سفره هفت سینه.دراصل سبزه نشونه ای از سبزی و شادابی و پیوند آدما با طبیعته ، واسه همین هم حتما سر سفره هفت سین باید سبزه باشه.

10- سنت چهارشنبه سوری

جشنهای باستانی و قدیمی تو ایران زیاده البته بیشتر این جشنها از زمان زرتشتیان مرسوم بوده. مثلا جشن تیرگان ، مهرگان ، سپندارمذ گان و چهارشنبه سوری. ازمیان این جشنها چهارشنبه سوری تنها مراسمیه که باقی مونده و هنوزم مردم آخرین سه شنبه سال را با برپایی آتش و پریدن از روی اون جشن میگیرن .مردم وقتی از روی آتش میپرند میگن:سرخی تو از من ، زردی من از تو” توی این شب قاشق زنی و ترقه روشن کردن و دور هم جمع شدن و شام خوردن جزو کارایی که انجام میدن .

11-سنت اسپند دود کردن

یک سنت جالبه دیگه که تو ایران رسمه ، اسپند دود کردنه .در ایران وقتی کسی به نظر زیبا میاد اصطلاحا میگن به چشم اومدی و براش اسپند دود میکنن و دور سرش میگردونن تا باصطلاح چشم نخوره یا موقع عروسی جلوی عروس و دوماد اسپند دود کن میگیرن و یکبار عروس اسپند دور سر داماد میگردونه و میریزه تو اسفند دون و یکبار هم آقا دوماد اینکار را میکنه.

12-سنت کل کشیدن و بشکن زدن

ازسنتهای دیگه تو ایران سنت کل کشیدن و بشکن زدن تو مراسمه عروسی و جشنهاست. رسمه وقتی عروس و داماد وارد مجلس میشن زنها شروع به کل کشیدن میکنن یا موقعیکه عروس را از خانه پدرش میبرن. کل زدن با فریاد کشیدن فرق میکنه بهیچوجه نباید ایندو را با هم اشتباه گرفت.در واقع کل زدن یک هنر زنانه است که فقط زنها اینکار را در شادیها و مراسم انجام میدن. بشکن زدن نیز از فشردن انگشتان دست و ایجاد صدای خاص ، در مراسم رقص و پایکوبی و جشن والبته بیشتر توسط آقایون و گاهی هم خانمها انجام میگیره.

13- سنت سور دادنه

یک رسم جالبه دیگه توی ایران رسم سور دادنه. سور دادن یعنی موقعی که یک اتفاق خوش و مسرت بخش توی زندگی پیش میاد فرد به اطرافیانش یا شیرینی میده یا ولیمه و غذا.مثلا وقتی خونه میخرن سور میدن یا وقتی ماشین نو میخرن یا شغل جدید میگیرن یا بچه دار شدن یا ازدواج کردن ، توی اینجور مواقعی که خبر خوش و شادی هست ایرانی ها واسه اینکه بقیه را تو شادی خودشون شریک کنن با سور دادن شادیشون را با اونها تقسیم میکنن.

14-سنت گل غلتان نوزاده

یکی دیگه از سنتها که البته در همه جای ایران انجام نمیشه و محدود به نقاط خاصی از کشورمون میشه سنت گل غلتان نوزاد

این رسم در بعضی استان ها و شهرهای ایران مرسومه مثل استان سمنان ، استان خراسان و استان اصفهان و….

در اواسط اردیبهشت ماه که گلهای محمدی کامل رشد میکنن رسمه که مادران نوزادان یکساله خود را به مزارع گل محمدی برده و با صلوات فرستادن و خواندن یکسری اشعار شروع به کندن گلها میکنن

، بعد از اون گلبرگ های گل محمدی را جدا میکنن و روی پارچه سفید تمیزی میریزن .

اونوقت نوزادان را غسل میدن و تو پارچه تمیزی میپیچند و بزرگ خانواده مثل مامان بزرگ صلوات میفرسته و کودک را لای گلبرگ ها میزاره و با خانمهای دیگه چهار طرف پارچه شامل گلبرگها را گرفته و نوزاد را لای گلبرگها میغلتونن.

معتقدن که با اینکار نوزاد را از بیماری ها دور میکنن و سیستم ایمنیش را با اینکار تقویت میکنن.

کاشان در فصل گلابگیری همیشه شاهد این مراسمه.

در این مقاله با بعضی از مراسم و سنتهای ایرونی بطور خلاصه آشنا شدیم ولی هر طایفه در ایران سنتهای مخصوص بخودش را داره که در آینده برایتان مطح میکنیم.

اگه از این مقاله خوشت اومد حتما به مقاله ” رسوم عجیب دنیا ” سر بزن و شگفت زده شو 🙂